महिला बचत गटांसाठी सरकारी अनुदानाचे संपूर्ण मार्गदर्शक 2025 | व्यवसाय यश
महिला बचत गटांसाठी सरकारी अनुदानाचे संपूर्ण मार्गदर्शक 2025
तुमच्या व्यवसायाच्या यशासाठी सरकारी अनुदान कसे मिळवाल? A to Z माहिती मराठीत.
तुम्ही तुमचा महिला बचत गट (SHG) मोठा करण्याचे स्वप्न पाहत आहात का? तुम्हाला माहित आहे का, सरकार दरवर्षी लाखो रुपयांचे सरकारी अनुदान (Subsidy) केवळ तुमच्या गटाला सक्षम बनवण्यासाठी देते! पण हे पैसे नेमके कसे मिळवायचे, याची माहिती नसल्यामुळे अनेक गट मागे राहतात.
आज, 2025 मधील नवीन नियमांनुसार फिरता निधी (Revolving Fund) आणि भांडवल सबसिडी मिळवण्याची सर्वात सोपी आणि अचूक प्रक्रिया आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत.
१. सरकारी अनुदान: बचत गटांना मिळणारे मुख्य प्रकार
महिला बचत गटांना (SHG) प्रामुख्याने दोन स्तरांवर सरकारी अनुदान दिले जाते. हे अनुदान थेट पैसे नसून, कमी व्याजदराचे कर्ज किंवा काही प्रमाणात बिनव्याजी निधीच्या स्वरूपात असते.
अ. फिरता निधी (Revolving Fund - RF)
हा निधी गटाला अंतर्गत कर्ज व्यवहार आणि नोंदी व्यवस्थित ठेवण्यासाठी दिला जातो.
- उद्देश: नियमित बचत आणि अंतर्गत कर्ज व्यवस्थापन.
- रक्कम: साधारणपणे ₹१०,००० ते ₹२०,००० पर्यंत.
- अट: गट किमान ६ महिने सक्रिय आणि पंचसूत्रांचे पालन करणारा असावा.
ब. व्याज अनुदान (Interest Subvention)
व्यवसायासाठी बँकेकडून घेतलेल्या कर्जावर सरकारद्वारे व्याजात मोठी सूट दिली जाते. हे सर्वात मोठे सरकारी अनुदान आहे.
- उद्देश: मोठा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी भांडवल पुरवणे.
- लाभ: ₹३ लाखांपर्यंतच्या कर्जावर केवळ ४% व्याजदर लागतो. उर्वरित व्याज सरकार भरते.
- योजना: DAY-NRLM अंतर्गत.
टीप: अधिक माहितीसाठी, तुम्ही भारत सरकारच्या ग्रामीण विकास मंत्रालयाच्या (MoRD) अधिकृत संकेतस्थळाला भेट देऊ शकता.
२. सरकारी अनुदान मिळवण्याची A to Z प्रक्रिया
तुमच्या बचत गटाला सरकारी अनुदान यशस्वीरित्या मिळवण्यासाठी खालील टप्पे काळजीपूर्वक पूर्ण करा:
-
टप्पा १: पंचसूत्रीचे कठोर पालन
हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. गट सक्रिय आणि पात्र (Eligible) असल्याचे सिद्ध करण्यासाठी सलग ६ महिने पंचसूत्रांचे (नियमित बचत, कर्ज, सभा, हिशोब, परतफेड) पालन करणे अनिवार्य आहे. याशिवाय कोणतेही सरकारी अनुदान मिळणार नाही.
-
टप्पा २: ग्रामसंघ (VO) / क्लस्टर (CLF) मध्ये नोंदणी
एकदा गट स्थिर झाल्यावर, त्याला दीनदयाळ अंत्योदय योजना (DAY-NRLM) अंतर्गत तयार झालेल्या ग्रामसंघ (Village Organisation) किंवा क्लस्टर लेव्हल फेडरेशन (CLF) मध्ये समाविष्ट करून घ्या. हे फेडरेशनच तुम्हाला सरकारी योजनांशी जोडतात.
-
टप्पा ३: ग्रेडिंग (Grading) आणि RF साठी अर्ज
तुमच्या गटाचे मूल्यांकन (Grading) केले जाईल. यात तुमचे हिशोब आणि व्यवहार तपासले जातात. 'A' ग्रेड मिळाल्यास, तुम्ही फिरत्या निधी (RF) साठी प्रस्ताव तयार करून तो ग्रामसंघाकडे जमा करा. ग्रामसंघ पुढे हा प्रस्ताव बँक आणि संबंधित सरकारी विभागाकडे शिफारसीसाठी पाठवतो.
-
टप्पा ४: बँक लिंकेज (Bank Linkage) आणि व्याज अनुदानाची मागणी
मोठ्या व्यवसायासाठी तुम्हाला बँकेकडून कर्ज घ्यावे लागते. बँक लिंकेज झाल्यावर, तुमच्या कर्जावर (उदा. ₹३ लाख) व्याज अनुदानाचा लाभ आपोआप लागू होतो. कर्ज मिळण्यापूर्वी तुमच्या गटाची आर्थिक स्थिती आणि व्यवसाय योजना (Business Plan) मजबूत असणे गरजेचे आहे.
३. वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ - People Also Ask)
बचत गट सदस्यांना सरकारी अनुदान (SHG Grant) विषयी पडणाऱ्या काही सामान्य शंका आणि त्यांची उत्तरे येथे दिली आहेत:
महिला बचत गटांसाठी फिरता निधी (Revolving Fund) किती मिळतो?
सरकारी अनुदान मिळवण्यासाठी 'पंचसूत्र' म्हणजे काय?
बचत गटांना मिळणारे सर्वात मोठे सरकारी अनुदान कोणते आहे?
अनुदान मिळवण्यासाठी गट किमान किती महिने जुना असावा लागतो?
४. मुख्य निष्कर्ष (Key Takeaways)
-
•
शिस्त = निधी: पंचसूत्रांचे नियमित पालन करणे ही सरकारी अनुदान मिळवण्याची पहिली आणि अंतिम अट आहे.
-
•
व्याज अनुदान महत्त्वाचे: ₹३ लाख ते ₹५ लाखांपर्यंतच्या बँक कर्जावर मिळणारे व्याज अनुदान हेच तुमचे सर्वात मोठे सरकारी अनुदान आहे.
-
•
सरकारी संपर्क: गट विकास अधिकारी (BDO) आणि NRLM च्या स्थानिक कर्मचाऱ्यांशी सतत संपर्क ठेवा.
निष्कर्ष आणि पुढील कृती (CTA)
महिला बचत गटांसाठी सरकारी अनुदान हा व्यवसायाच्या वाढीसाठी एक महत्त्वपूर्ण आधारस्तंभ आहे. योग्य कागदपत्रे आणि आर्थिक शिस्त ठेवून तुम्ही निश्चितच हा निधी मिळवू शकता. हे केवळ पैसे नाहीत, तर तुमच्या आत्मनिर्भरतेच्या प्रवासातील सरकारी पाठबळ आहे.
आता कृती करा!
तुमच्या गटाची अनुदानासाठी पात्रता तपासा!
