आपण अनेकदा जुनी बँक खाती विसरतो, ज्यातील पैसे १० वर्षांनंतर RBI च्या DEA फंडात जमा होतात. तुम्हाला माहीत आहे का, हे तुमचेच पैसे आहेत आणि तुम्ही ते व्याजासह परत मिळवू शकता? RBI ने विकसित केलेले UDGAM पोर्टल तुम्हाला हे जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्यात मदत करते. ही Proven आणि संपूर्ण प्रक्रिया मराठीत समजून घ्या!

1. UDGAM पोर्टल: तुमचे विसरलेले धन शोधण्याची गुरुकिल्ली

ऑगस्ट २०२३ मध्ये RBI ने UDGAM (Unclaimed Deposits – Gateway to Access inforMation) हे पोर्टल सुरू केले. अनेक बँकांमधील जुने बँक खाते पैसे परत शोधण्यासाठी ही एक मोठी आणि केंद्रीकृत (Centralized) सुविधा आहे. १० वर्षांहून अधिक काळ निष्क्रिय असलेल्या खात्यांमधील सुमारे ४०,००० कोटी रुपये ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (DEA Fund) मध्ये जमा झाले आहेत.

1.1. 'दावा न केलेले' खाते म्हणजे काय?

जेव्हा बचत (Savings) किंवा चालू (Current) खात्यात १० वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ कोणताही व्यवहार (Transaction) होत नाही, तेव्हा ते खाते 'निष्क्रिय' (Inoperative) म्हणून वर्गीकृत केले जाते. अशा खात्यातील शिल्लक रक्कम RBI च्या DEA फंडात हस्तांतरित केली जाते. यालाच 'दावा न केलेली ठेव' (Unclaimed Deposit) म्हणतात. जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्यासाठी ही पहिली पायरी आहे की तुमचे खाते 'दावा न केलेले' म्हणून वर्गीकृत झाले आहे की नाही हे तपासणे.

2. Proven UDGAM प्रक्रिया 2025: जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्याची 10-चरणी प्रक्रिया

UDGAM पोर्टलवर शोध घेणे सोपे आहे, पण प्रत्यक्षात पैसे काढण्यासाठी (Claiming the money) तुम्हाला बँक स्तरावर कठोर प्रक्रिया पूर्ण करावी लागते. या १० चरणांचे Proven पालन करा:

3. आवश्यक कागदपत्रे आणि वारसदार Claim Form

जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्यासाठी अचूक कागदपत्रे सादर करणे हे Claim मंजूर होण्यासाठी Proven आहे. कागदपत्रांच्या कमतरतेमुळे बँक तुमचा दावा नाकारू शकते।

3.1. मूळ खातेधारकासाठी आवश्यक कागदपत्रे

• KYC कागदपत्रे: पॅन कार्ड (PAN Card), आधार कार्ड (Aadhaar Card) किंवा मतदार ओळखपत्र (Voter ID).
• पत्त्याचा पुरावा: लाईट बिल किंवा टेलिफोन बिल (मागील 3 महिन्यांचे).
• बँक Claim Form: बँकेच्या वेबसाइटवरून डाउनलोड केलेला किंवा शाखेत उपलब्ध असलेला।
• पासबुक/स्टेटमेंट: खात्याचा तपशील दर्शवणारे जुने पासबुक किंवा स्टेटमेंट (नसल्यास, Indemnity Bond भरावा लागतो).

3.2. मृत ठेवीदाराचे पैसे काढण्यासाठी वारसदारांसाठी आवश्यक (Legal Heir) कागदपत्रे

वारसदारांना जुने बँक खाते पैसे परत मिळवताना खालील अतिरिक्त कागदपत्रे लागतात:

• मृत्यू प्रमाणपत्र: खातेधारकाचे मूळ मृत्यू प्रमाणपत्र।
• नॉमिनेशन प्रूफ: नॉमिनी म्हणून तुमचा उल्लेख असल्यास, नॉमिनेशनची मूळ कागदपत्रे।
• वारसा प्रमाणपत्र (Succession Certificate): जर नॉमिनेशन नसेल आणि ठेवीची रक्कम मोठी असेल (बँकेच्या नियमानुसार रु. 5 लाखाहून अधिक), तर न्यायालयाचे (Court) 'वारसा प्रमाणपत्र' किंवा 'ProBate' अनिवार्य असते।
• इंडेम्निटी बाँड: सर्व वारसदारांनी स्वाक्षरी केलेले हमीपत्र (जर वारसदार एकापेक्षा जास्त असतील)।

4. E.E.A.T. महत्त्व: आर्थिक विषयांवर विश्वास कसा निर्माण करावा?

Google आर्थिक (Financial) विषयांवर अत्यंत कठोर E.E.A.T. (Experience, Expertise, Authoritativeness, Trustworthiness) मानकांचे पालन करते. 'तुमचे पैसे' या विषयावर तुम्ही माहिती देत असाल, तर वाचकांचा आणि Google चा विश्वास संपादन करणे अत्यंत आवश्यक आहे।

4.1. तज्ञाचा अनुभव (Expertise) आणि प्रामाणिकपणा (Trustworthiness)

तुमचा ब्लॉग या विषयावर प्रामाणिकपणे, सखोल माहिती देतो हे दाखवण्यासाठी, या लेखाच्या शेवटी लेखक परिचय (Author Box) समाविष्ट करणे Proven आहे. तसेच, तुम्ही RBI च्या नियमांचा उल्लेख केला पाहिजे, जे तुमच्या माहितीला अधिकृतता देतात।

4.2. बाह्य दुवे (External Links) आणि प्राधिकरण (Authority)

तुम्ही UDGAM पोर्टल आणि DEA फंडाविषयी चर्चा करत असल्यामुळे, थेट RBI च्या अधिकृत लिंक्स देणे अनिवार्य आहे. हे Google ला दाखवते की तुमची माहिती तपासलेली आणि विश्वसनीय आहे।

• RBI नियम: ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (DEA Fund) बद्दलच्या RBI च्या अधिकृत मार्गदर्शक तत्त्वांचा अभ्यास करा. (प्रामाणिक बाह्य दुवा: RBI Master Circular on Unclaimed Deposits).
• कायदेशीर संदर्भ: जुने बँक खाते पैसे परत मिळवताना असलेले कायदेशीर अडथळे किंवा आवश्यकता स्पष्ट करण्यासाठी आवश्यक असल्यास कायदेशीर स्त्रोतांचा उल्लेख करा।

5. Proven Claim Template: बँकेला द्यायचे अर्ज पत्र (Claim Application Letter)

तुमचा दावा अर्ज अधिकृत आणि त्वरित मंजूर होण्यासाठी, हे Claim Application Letter Template (मराठीत) वापरा. हे पत्र तुम्ही बँकेत Claim Form सोबत जोडले पाहिजे:

6. Proven ३० दिवसांचा UDGAM ॲक्शन प्लॅन

तुमचे जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्याची प्रक्रिया ३० दिवसांमध्ये पूर्ण करण्यासाठी या ॲक्शन प्लॅनचे Proven पालन करा:

7. Proven Claim Process साठी Tools & Resources

तुमचा Claim त्वरित मंजूर होण्यासाठी केवळ UDGAM पोर्टलच नाही, तर खालील Proven टूल्स आणि स्त्रोत (Resources) वापरणे आवश्यक आहे:

• RBI UDGAM Portal: जुने बँक खाते पैसे परत शोधण्याचा प्राथमिक आणि मुख्य स्त्रोत. (udgam.rbi.org.in).
• Google Search Console: (तुमच्या ब्लॉगसाठी): हा लेख सर्चमध्ये कसा Rank करतोय हे तपासण्यासाठी.
• Wikipedia: ठेवीदार शिक्षण आणि जागरूकता निधी (DEA Fund) ची ऐतिहासिक आणि कायदेशीर पार्श्वभूमी समजून घेण्यासाठी. (प्रामाणिक बाह्य दुवा: Wikipedia - Unclaimed Property).
• Aadhaar/PAN Official Websites: तुमच्या किंवा खातेधारकाच्या KYC तपशीलांची अचूकता तपासण्यासाठी.
• Legal/Notary Services: Indemnity Bond, Affidavit किंवा वारसा प्रमाणपत्रासाठी.

8. People Also Ask (PAA): वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

UDGAM पोर्टल आणि जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्याबद्दलच्या सर्वसामान्य प्रश्नांची उत्तरे येथे दिली आहेत:

लेखक: Pravin Zende

प्रवीण ज़ेंडे एक Proven आर्थिक धोरणकार (Financial Strategist) आहेत, ज्यांना आर्थिक स्वातंत्र्य आणि सरकारी योजनांच्या नियमांविषयी सखोल ज्ञान आहे. ते वाचकांना त्यांचे हक्काचे पैसे आणि लाभ मिळवून देण्यासाठी मार्गदर्शन करतात. RBI आणि सरकारी नियमांवरील त्यांचे लेख नेहमीच अचूक आणि विश्वसनीय (Trustworthy) असतात.

प्रवीणबद्दल अधिक जाणून घ्या →

9. मुख्य गोष्टी (Key Takeaways)

तुमच्या जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्याच्या प्रवासातील अंतिम आणि मुख्य मुद्दे:

• UDGAM वापरा: एकाच ठिकाणी शोधण्यासाठी हे RBI चे Proven टूल आहे.
• निष्क्रियता: १० वर्षांहून अधिक काळ व्यवहार न झाल्यास खाते निष्क्रिय होते.
• केवळ माहिती: UDGAM केवळ ठेवीची माहिती देते; Claim फक्त बँकेतच दाखल करावा लागतो.
• वारसा प्रमाणपत्र: मृत ठेवीदारासाठी मोठी रक्कम असल्यास, कायदेशीर प्रमाणपत्र अनिवार्य आहे.

10. निष्कर्ष आणि कृती करा (Conclusion & CTA)

RBI च्या UDGAM पोर्टलमुळे जुने बँक खाते पैसे परत मिळवण्याची प्रक्रिया आता पूर्वीपेक्षा खूप सोपी झाली आहे. हा तुमच्या हक्काचा पैसा आहे, जो देशाच्या अर्थव्यवस्थेत पडून आहे. हा Proven Guide वापरून, आजच तुमच्या कुटुंबातील जुन्या खात्यांचा शोध सुरू करा. तुमचे आर्थिक स्वातंत्र्य आणि जागरूकता वाढवा.

11. पुढे वाचा (Read Next)

तुमच्या आर्थिक ज्ञानाला अधिक मजबूत करण्यासाठी हे लेख नक्की वाचा:

• PPF आणि NSC मधील विसरलेले गुंतवणूक कसे परत मिळवावे? (Internal Link)
• RBI चे नवीनतम आर्थिक नियम: तुमच्यावर काय परिणाम होईल? (Internal Link)
• मराठी लोकांसाठी आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवण्याचे Proven 5 सोपे मार्ग (Internal Link)
• आधार-पॅन लिंक करण्याची संपूर्ण, Proven चरण-दर-चरण प्रक्रिया (Internal Link)

या Proven माहितीला इतरांनाही मदत करण्यासाठी सामायिक करा: